Dysleksja to zaburzenie objawiające się trudnościami w nauce czytania i pisania u dzieci, które nie powinny mieć z taką nauką problemów - są normalnie rozwinięte intelektualnie, nie mają żadnych poważnych wad wzroku i słuchu ani schorzeń neurologicznych, są otoczone w szkole prawidłową opieką dydaktyczną i nie są zaniedbane środowiskowo.

Im wcześniej dysleksja zostanie wykryta i zdiagnozowana, tym łatwiej jest jej przeciwdziałać. Optymalny dla dzieci wariant to wykrycie u nich ryzyka dysleksji jeszcze w przedszkolu (a najpóźniej w klasie zerowej) i skierowanie ich na dodatkowe zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI

Wiek niemowlęcy (pierwszy rok życia)

Motoryka duża

– opóźniony lub nietypowy rozwój ruchowy (dzieci nie raczkują lub mało raczkują, gorzej utrzymują równowagę w postawie siedzącej i stojącej). Obecne minimalne dysfunkcje neurologiczne, jak np.: obniżony tonus mięśniowy, asymetryczna pozycja ciała podczas leżenia i siedzenia, utrzymujące się pierwotne odruchy wrodzone, które powinny zaniknąć do końca pierwszego roku życia.

Wiek poniemowlęcy (dwa–trzy lata)

Motoryka duża

– opóźniony rozwój ruchowy (dzieci mają trudności z utrzymaniem równowagi, automatyzacją chodu; później zaczynają chodzić, biegać). 

Motoryka mała

– opóźniony rozwój motoryki rąk (dzieci są mało zręczne manualnie, nieporadne w samoobsłudze, np. myjąc ręce, ubierając się, jedząc łyżką, zapinając duże guziki, a także mało sprawne w zabawach manipulacyjnych,np. polegających na budowaniu z klocków).

Funkcje wzrokowe, koordynacja wzrokowo-ruchowa

– opóźnienie rozwoju grafomotorycznego (dzieci nie próbują same rysować, w wieku dwóch lat nie potrafią naśladować rysowania linii, w wieku dwóch lat sześciu miesięcy nie potrafią naśladować kierunku poziomego i pionowego linii, w wieku trzech lat nie umieją narysować koła).

Funkcje słuchowo-językowe

– opóźnienie rozwoju mowy (dzieci znacznie później wypowiadają pierwsze słowa – w drugim roku życia, proste zdania – w wieku ponad dwóch lat i zdania złożone – ponad trzy lata).

Wiek przedszkolny (trzy–pięć lat)

Motoryka duża

– niska sprawność ruchowa w zakresie ruchów całego ciała, która objawia się tym, że dziecko słabo biega; ma kłopoty z utrzymaniem równowagi, np. podczas chodzenia po linii krawężnika; z trudem uczy się jeździć na rowerku trzykołowym, hulajnodze; jest niezdarne w ruchach, źle funkcjonuje w zabawach ruchowych.

Motoryka mała

– słaba sprawność ruchowa rąk, której symptomami są: trudność i niechęć do wykonywania czynności samoobsługowych, np. zapinania małych guzików, sznurowania butów, zabaw manipulacyjnych, np. nawlekania korali.

Koordynacja wzrokowo-ruchowa

– w zakresie tym zaburzenia objawiają się: trudnościami w budowaniu z klocków; niechęcią dziecka do rysowania, wykonywania nawet uproszczonych rysunków; nieprawidłowym sposobem trzymania ołówka w palcach, w rezultacie czego dziecko rysując, za mocno lub za słabo go przyciska; brakiem umiejętności rysowania koła – w wieku trzech lat, kwadratu i krzyża – w wieku czterech lat, trójkąta i kwadratu opartego na kącie – w wieku pięciu lat.

Funkcje wzrokowe

– zaburzenia w rozwoju objawiają się nieporadnością w rysowaniu (forma rysunków jest prymitywna, lecz może być bogata treściowo, dziecko słownie uzupełnia braki w rysowaniu); trudnościami
w składaniu według wzoru obrazków pociętych na części, puzzli, wykonywaniu układanek, mozaiki.

Funkcje słuchowo-językowe

– zaburzenia w rozwoju stają się widoczne jako: opóźniony rozwój mowy; nieprawidłowa artykulacja wielu głosek; trudności z wypowiadaniem nawet niezbyt złożonych wyrazów (częste „przekręcanie” wyrazów), wydłużony okres posługiwania się neologizmami; trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów oraz aliteracji; trudności z zapamiętaniem i przypominaniem nazw (szczególnie sekwencji nazw, takich jak pory dnia, pory roku, nazwy posiłków); trudności z zapamiętaniem krótkich wierszyków i piosenek; trudności z budowaniem wypowiedzi, używanie głównie równoważników zdań i zdań prostych, mały zasób słownictwa.

Lateralizacja czynności ruchowych

– opóźniony rozwój (brak przejawów preferencji jednej ręki).

Orientacja w lewej i prawej stronie schematu ciała i w przestrzeni

– opóźniony rozwój (z końcem wieku przedszkolnego dziecko nie umie wskazać prawej ręki – może się jeszcze mylić i poprawiać.

Na podstawie: www.bpp.com.pl oraz "Bliżej przedszkola" 1/2013 - prof.dr hab. Marta Bogdanowicz, Aneta Wojnarowska